Kanlı Boşalma (Spermden Kan Gelmesi)

Erkeklerde üreme ve genital organları ilgilendiren önemli şikayetlerden birisi de boşalma sırasında kan gelmesidir. İlk görüldüğünde yeterince korkutucu olup hastalar tarafından büyük tedirginlikle karşılanmaktadır. Çoğu zaman beraberinde başka herhangi bir şikayet bulunmamaktadır.

Bazı durumlarda ise kanlı boşalma (hematopsermi) ile birlikte idrarda yanma, sık idrara çıkma, gece idrara kalkma, ani ve acil işeme, kesikli işeme, çatallı işeme, boşalma sırasında ağrı ve yanma gibi şikayetler ile birlikte görülebilir.

Biz bu yazımızda boşalma sırasında kan görülmesi ile ilgili tüm tıbbi verileri toparlamaya ve daha çok sizlerden gelen sorular ile yazımızı zenginleştirmeye çalıştık.

Hematospermi Kanlı Boşalma Nedir?

Hematospermi (kanlı boşalma ya da boşalma sırasında menide kan görülmesi); erkeklerde genellikle 30-40 yaş aralığında sıklıkla görülen bir durumdur. Sağlıklı bireylerde ejekulat sıvısı (halk arasında bilinen tabiriyle ‘meni’) prostat sıvısı ve testislerde üretilen sperm (döl) hücrelerinden oluşmaktadır.

Dolayısıyla kanlı boşalma, erkek bireylerin genitoüriner sistemini oluşturan prostat, seminal vezikül, testis ve üretranın iltihabi, enfektif, damarsal problemler ve tümörleri nedeniyle oluşabilir.

Kanlı boşalma olarak bilinen ‘hematospermi’ nadir görülmekle birlikte hastalarda anksiyete durumlara yol açabilmekte, eşler arasında önemli sorunlara sebep olmaktadır.

Prezervatif (kondom) kullanan bireylerde cinsel aktivite sonrası kondom ucunda, mastürbasyon yapan kişilerde de boşalma esnasında kan görülmesiyle birlikte  tanı konabilmektedir. Klinik tabloda ağrı sıklıkla zeminde enfeksiyona ve inflamasyona bağlı sebepler olmadıkça görülmez.

Kanlı boşalma nispeten nadir görülen bir semptomdur ancak hasta için endişe vericidir. Kansere bağlı bir kanama korkusu veya cinsel işleve yönelik potansiyel bir tehdit olması nedeniyle tıbbi yardım almaya ikna eder.

Spermden Kan Gelmesi Nedenleri

Hematospermi için çeşitli patofizyolojik mekanizmalar bildirilmiş olsa da, vakaların yaklaşık %30-70’i idiyopatiktir (sebebi belirsiz). Bilinen sebepler arasında kanlı boşalmaya en çok sebep olan patolojik durum, prostatit’tir. Prostatit bakteriyel veya nonbakteriyel olabilir.

Özellikle genç popülasyonda idrar yaptıktan sonra gelen sarı-beyaz akıntı prostatit için önemli bir ipucudur ve uygun antibiyotik ve antiinflamatuar tedavi ile müdahale edilmesi gerekebilir. Epididimoorşit denilen testis ve eklerinin iltihabi durumu olarak ortaya çıkan klinik tabloda prostatit benzeri kanlı boşalmaya neden olabilir.

Erkeklerde bulunan skrotum (yumurtalık keseleri) içerisinde birçok kılcal, atar ve toplar damar barındırmakta , kese içerisindeki yapılarda oluşan inflamasyon damar çeperine hasar vererek kanlı boşalmaya neden olabilir. Bu nedenle skrotumda ağrı hisseden bireylerin uygun tedavi başlanması açısından tıbbi merkeze başvurması zorunludur.

Testis, prostat ve aksesuar bezler, mesane veya üretra yapısında oluşan bozukluklar hematospermiye neden olabilir. Bu bozukluklara yol olabilecek sebepler arasında idiyopatik (sebebi belirsiz), inflamasyon, enfeksiyonlar, mekanik veya kimyasal ajanlar, kanal tıkanması, kistler, tümörler ve vasküler anormallikler, sistemik faktörler, taş hastalığı, sapkın cinsel uygulamalar veya aşırı cinsel ilişki/mastürbasyon yer alabilir. Tıbbi işlemler sonrasında geçici süreli kanlı boşalma görülebilir.

Bunlar arasında prostat biyopsisi, radyasyon tedavisi, prostat kanserinin brakiterapisi ve diğer ürolojik müdahaleler sayılabilir. Kabaca anatomik bölgelere göre kanlı boşalmanın nedenlerini sınıflandırabiliriz:

• Prostat:

Prostatit (yaklaşık %40) ,Polipler/kistler/taşlar, telanjiektaziler/varisler, karsinom/sarkom, malakoplaki

• Üretra /mesane:

Kondilomlar, polipler, hemanjiyomlar , striktür, utriküler kistler

• Seminal vezikül:

Taşlar, kistler, divertikül, karsinom

• Enfeksiyonlar:

Gram negatif bakteriler (genellikle escherichia coli ), gonokoklar, Treponema pallidum , şistozomlar, sitomegali, mycobacterium tuberculosis

• Travma /iatrojenik:

Prostat biyopsisi/enjeksiyon, perineal veya testis travması

• Sistemik:

Arteriyel hipertanasiyon, hemofili, kanama bozuklukları, kronik karaciğer hastalıkları, lenfoma, lösemi

• Diğer:

Epididimo-orşit, testis tümörü, pelvis tümörleri, idiyopatik (yaklaşık %30)

İleri yaş hastalarda veya bilinçsiz cinsel aktivitesi olan bireylerde meninin uzun süreli atılamamasına bağlı olarak testisleri saran kılcal damar ağında oluşan çatlaklar nedeniyle de kanlı boşalma görülebilir.

Kanlı boşalmanın süresi altta yatan duruma göre değişebilir. Örneğin tümöre bağlı sebeplerde cerrahi ve kemoterapi süresine , enfeksiyona bağlı sebeplerde de antibiyotik ajanın kullanımına bağlı değişebilir.

Kanlı Boşalma Tanısında Kullanılan Yöntemler?

Hematospermisi olan hastalar, durumu fark ettikleri andan itibaren bir üroloji uzmanına başvurmalıdır.

Başvuru esnasında alınan tıbbi öykü, yapılan fizik muayene tanının esasını teşkil eden basamaklardır.

• Cinsel öykü
• Cinsel ilişki sıklığı
• Ağrılı işeme
• Testis ağrısı
• Perineal (kalça kemiklerinin ortasına denk gelen alanda) ağrı
• Kanlı işeme
• Alt üriner sistem semptomları
• Önceki cinsel yolla bulaşan enfeksiyon öyküsü gibi diğer ilişkili semptomları içeren ayrıntılı bir öykü, en olası tanıyı daraltmak için önemlidir.

Hastalarına ayrıntılı tıbbi öykü sorgulanmasında ilişki esnasında kadın üreme organından (vajina) bulaşabilecek kan içerikli salgılar göz ardı edilmemelidir.

Fizik muayenesi etiyolojiyi saptamak adına prostat ve testis muayenesini muhakkak içermelidir.

Hematospermide bazen kan gözle görülebilir (makroskopik) düzeydedir. Kanamanın yeri, miktarı ve süresi ile ilişkili olarak rengi açık kırmızı, koyu kırmızı, kahverengi ve siyah tonlarında olabilir.

Spermiogram testiyle birlikte hastadan alınan meni örneği mikroskop altında incelenerek eritrosit adı verilen kan hücre elemanları saptanabilir. Altta yatan nedeni açıklığa kavuşturmak için muayene eden hekim görüşüne bağlı olarak  transrektal ultrasonografi (TRUS), bilgisayarlı tomografi (BT), testis ve karın Doppler sonografik incelemesi, manyetik rezonans görüntüleme (MRI) ve sistoskopi gibi ileri görüntüleme teknikleri ile incelenebilir.

Olası bir inflamasyon, enfeksiyon veya tümör durumunu dışlamak için gönderilen laboratuar tetkiklerinde  tam kan sayımı, sedim ,crp, PSA (tümör belirteçleri) gibi parametreler görülmelidir. 

Erkekelerde Boşaldıktan Sonra Kan Gelmesi Olumsuz Etkileri

Hematospermi klinik olarak infertilite yani kısırlık ile ortaya çıkabilir. Gözle görülür düzeyde kan bulunmayan bazı hastalarda yazının önceki kısımlarında bahsedildiği gibi mikroskop yardımıyla saptanabilecek menide kan hücresi görülebilmektedir.

Büyük bir androloji departmanı tarafından seçilmiş bir hasta grubu üzerinde 2015 yılında yürütülen bir araştırma, kısırlık nedeniyle meni analizi yapılan hastaların %13,8’inin ejakülatında eritrosit(kan hücresi) bulundu.

Eritrositlerin zar ve hücre yapısındaki bazı maddeler sperm kalitesini bozup döllenmede etkin olan akrozomal enzimlerin çalışmasını bozabilmektedir.

Bu nedenle çocuk sahibi olmayı planlayan hastalar için yapılan kriyoprezervasyon (sperm dondurma-saklama) işlemi esnasında alınan meni örneğinde saptanan spermler, bazı merkezlerce eritrositlerden çeşitli laboratuvar yöntemleriyle ayrıştırılarak saklanmaktadır.

Spermden Kan Gelmesi Tedavisi

Hematospermi tedavisi altta yatan nedene bağlıdır. Tedavi genellikle semptomların kalitesine ve süresine, hastanın yaşına ve eşlik eden semptomlara bağlıdır. Tıp literatürlerinde araştırılan birçok vakada semptomların medikal veya cerrahi tedavi olmaksızın kendiliğinden düzeldiği görülmüştür.

Ayrıca semptomlar ortaya çıkmadan önce yakın zamanlı ürolojik işleme (prostat biyopsisi gibi) tabii tutulan hastaların  tedavisiz izlemlerinde semptomların benzer şekilde gerilediği görülmüştür.

Laboratuar değerlerinde akut faz reaktanlarında (enfeksiyon göstergeleri) yükseklik saptanan ve kliniğinde ateş,halsizlik, bulantı-kusma gibi sistemik semptomları olan hastalarda varsa organizmayı saptayarak (Kültür, ELİSA, PCR vs. gibi etkeni ortaya çıkarabilecek yöntemler ile), yoksa ürogenital sistemde sık görülebilecek mikrobiyal ajanları kapsayan ampirik (geniş ve koruyucu nitelikte) antibiyotik ve antiinflamatuar tedavi başlanmalıdır.

40 yaşından büyük, devamlı veya tekrarlayan nitelikte hematospermisi olan hastalar prostat kanseri açısından yakın takip edilmeli ve  PSA (prostat kanser belirteci) takibi yapılmalıdır. Üriner USG yapılan ve anlamlı patoloji saptanmayan hastalarda Transrektal US veya sistoskopiyi içeren ileri görüntüleme yapılmalıdır.

Takiplerinde prostat kanseri saptanan hastalar için ürolojik yönden değerlendirilmek suretiyle tedavisi planlanmalıdır.

Hematospermiye neden olan ejakülatör  ve seminal vezikül kanallarının taş hastalıklarının tedavisinde kullanılan Holmium lazerin hastaların semptomlarını yapılan bir başka araştırma kapsamında önemli ölçüde azalttığı saptandı.

Sonuçlar, bu yöntemin, boşaltım kanallarındaki veya seminal veziküllerdeki taşları %80-90 oranında tedavi etmek için minimal girişimsel bir yaklaşımı temsil ettiğini gösterdi.

Sonuç olarak kanlı boşalmayı fark eden hastaların endişeye kapılmadan uygun muayene ve tedavi açısından değerlendirilmek üzere bir hekime başvurması önerilir.

Spermden Kan Gelmesi İçin Hangi Doktora Gidilir?

Spermden kan gelmesi durumunda bir üroloji uzmanı ile görüşmeniz gerekir.

Menide Kan Tehlikeli Mi?

Menide kan görülmesi durumunda ayrıntılı inceleme ve değerlendirme yapmak gerekir. Sonuçlara göre tehlike durumu net olarak ortaya konulacaktır. Bazı durumlarda sadece ilaç ayarlaması yapma ile kan tümden kaybolabilirken bazı durumlarda ise özellikle kanser ile ilişkili durumlarda kanama uzun süre devam edebilmektedir.

Meniden Kan Gelmesi Ne Kadar Sürer?

Kan gelmesine yol açacak sebebe bağlı olarak bu süre değişmektedir. Enfeksiyonlara bağlı olan kanlı boşalma durumları tedavi ile yaklaşık 8-12 hafta içerisinde düzelebilirken, antikoagulan kullanan hastalarda ilaç kesilmesini takiben bir kaç gün içerisinde menideki kan geçebilir.

Kaynaklar:

1. Clinical characteristics, etiology, management and outcome of hematospermia: a systematic review. Madhushankha M, Jayarajah U, Abeygunasekera AM.Am J Clin Exp Urol. 2021 Feb 15;9(1):1-17. eCollection 2021.
2. Novel algorithm for the management of hematospermia. Efesoy O, Çayan S, Akbay E.Turk J Urol. 2020 Oct 23. doi: 10.5152/tud.2020.20428.
3. Laboratory and clinical management of leukocytospermia and hematospermia: a review. Khodamoradi K, Kuchakulla M, Narasimman M, Khosravizadeh Z, Ali A, Brackett N, Ibrahim E, Ramasamy R.Ther Adv Reprod Health. 2020 Jun 1;14:2633494120922511. doi: 10.1177/2633494120922511. eCollection 2020 Jan-Dec.
4. Hematospermia-a Symptom With Many Possible Causes. Mathers MJ, Degener S, Sperling H, Roth S.Dtsch Arztebl Int. 2017 Mar 17;114(11):186-191. doi: 10.3238/arztebl.2017.0186.