Priapizm, ( Uyarı Olmaksızın Sürekli Sertleşme ) sertleşme olduktan sonra penisin eski normal haline gelememesi demektir. Eski Yunan Mitolojisindeki Tanrı Priapos’tan adını alan bu hastalık, ürolojik hastalıklar içerisinde acil bir durum olarak değerlendirilmektedir.
Priapizm tanısı için cinsel uyarı olmaksızın penisin uzun süreli ereksiyon hali şarttır. Bu durumda cinsel istek ve uyarılma olmaksızın ağrılı bir ereksiyon oluşmaktadır. Normalde cinsel istek ve uyarılma ile sertleşme sağlanmakta ve akabinde boşalma ile birlikte penis tekrar eski gevşek haline inmektedir.
Peniste sertleşmenin sağlanması, sertlik oluştuktan sonra sürekliliğinin devam ettirilmesi ve boşalma sonrasında tekrar gevşek hale geçişlerde penis damarlarının önemli görevi bulunmaktadır.
Bu damarlara kanın biriktirilmesi ile sertlik oluşurken kanın boşalması ile sertlik kaybolmaktadır. Priapizmde ise asıl olay penise dolmuş olan kanın tekrar geri vücuda dönmesinin sağlanamamasıdır.
Çeşitli kronik hastalıklar, sistemik ilaç kullanımı, medikal tedaviler, pelvik bölge cerrahileri sonrası gibi pek çok nedene bağlı olarak priapizm gelişmekle birlikte günümüzde en sık neden renkli Doppler ultrasonik inceleme sırasında penise enjekte edilen papaverin isimli ilaç uygulamasıdır. Bu ilaç penise giden damarlarda genişleme yaparak kanın damar içine dolmasını ve dolayısıyla sertleşmeyi sağlamaktadır.
Genişleyen damarlarda tıkanıklık olup olmadığı, kan akış hızı gibi parametreler bu tetkik ile incelenmekte ve sertleşme bozukluğunun sebebi araştırılmaktadır. Kimi zaman ultrason yapılan bu merkezlerde papaverin enjeksiyonu sonrası penis aşırı sertleşmekte ve cinsel uyarı olmaksızın ağrılı bir şekilde ereksiyon uzaması yaşanmaktadır.
İlk 4 saati geçen uzamış ereksiyon durumlarında hastalara bir üroloji kliniğine mutlaka gözükmeleri önerilmektedir. Aksi takdirde geri dönüşümsüz bazı değişiklikler meydana gelebilmekte ve sonrasında kalıcı bir sertleşme sorunu ortaya çıkabilmektedir.
Son zamanlarda ihtiyaç olmadığı halde sadece cinsel hazzı ve ereksiyon süresini artırmak amacı ile Sild**fil (Vi***ra) kullanan genç hastalarda da görülmeye başlanmıştır. Yine çeşitli ilaçlarla birlikte priapizm oluştuğu uzun yıllardan beri bilinmektedir.
Priapizm 3 ana başlık altında incelenebilir
- Düşük akımlı priapizm (iskemik)
- Yüksek akımlı priapizm (non-iskemik)
- Tekrarlayıcı priapizm
Düşük Akımlı Priapizm nedir?
Penise temiz kan taşıyan damarlar vasıtası ile kanın dolduğu dokuya gittikten sonra oluşan kirli kanın ise tekrar geri gidememesine bağlı olarak oluşan durumdur. Acil ürolojik bir patolojidir. Gerekli tedavi yapılmadığı takdirde kalıcı sertleşme sorunu ortaya çıkabilir. Özellikle 4 saati geçmiş ereksiyon durumlarında mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Yüksek Akımlı Priapizm nedir?
Temiz kanın penise dolduğu ama takiben dokuda kirli kan oluştuktan sonra da vücuda geri döndüğü bir durumdur. Acil bir ürolojik hastalık değildir. Zira penise sürekli temiz kan dolmakta ve bu temiz kan akışının sürekliliğine bağlı olarak da penis daimi olarak sert durmaktadır.
Erişkinlerde penis travmaları, perine travmaları ya da temiz ve kirli kan taşıyan damarlar arasında oluşan kaçak yollar neticesinde ortaya çıkarken çocuklarda en sık sebep orak hücreli anemidir. Yine ülkemizde özellikle Güneydoğu Anadolu bölgesi civarında çocuklarda akrep sokmalarına bağlı priapizm vakaları da bildirilmiştir.
Tekrarlayıcı Priapizm nedir?
Cinsel uyarıdan bağımsız olarak gün içinde yaşanan uzamış ereksiyon hali olup bir müddet devam ettikten sonra tekrar penis eski flask haline dönmektedir.
Acil bir ürolojik patoloji kabul edilmemekle birlikte kişilerin yaşam kalite ve konforunu bozan önemli bir durum oluşturmaktadır. Altta yatan neden çoğu zaman travmalar, kullanılan ilaçlar ya da sistemik hastalıklar bulunmaktadır.
Priapizm Tanısı nasıl koyulur?
Ayrıntılı bir öykü bize hastalığın düşük akımlı acil bir durum mu olduğu yoksa yüksek akımlı bir uzamış ereksiyon hali mi olduğunu bildirecektir. Ağrı ile birlikte seyreden düşük akımlı iskemik priapizmde ağrı ile beraber peniste uzamış ereksiyon teşhis edilir.
Şüpheli durumlarda penisten gönderilen kan gazları tabloyu açıklamakta yeterli olur. Yine ihtiyaç durumlarında penil MR ya da penil renkli Doppler ultrasonografi de kullanılmaktadır.
Priapizm Tedavisi nasıl yapılır?
Priapizmde tedavi altta yatan nedene bağlıdır. Acil patoloji olan iskemik priapizmin tedavisinde denenmiş olan bazı ağızdan alınan ilaçlar bulunmakla birlikte etkili sonuçlar bildirilmemiştir. Çoğunlukla içeride hapsolmuş olan kanın penisten boşaltılması suretiyle penisteki ereksiyon halinin geçtiği gözlenmiştir.
Boşaltma sırasında penis damarlarının içinin yıkanması (irrigasyon), bu yıkama sıvılarının içine bazı ilaçların katılması da yeniden sertlik oluşumunu engelleyebilmektedir. Tüm bu tedavilerden yanıt alamayan hastalarda ise çeşitli cerrahi tekniklerin uygulandığı girişimsel müdahaleler ile tablo düzeltilmeye çalışılmaktadır.
Kaynaklar:
- Priapism: Diagnosis and management. Carnicelli D, Akakpo W.Prog Urol. 2018 Nov;28(14):772-776.
- Management of Priapism: 2021 Update. Ericson C, Baird B, Broderick GA.Urol Clin North Am. 2021 Nov;48(4):565-576.
- The management of stuttering priapism. Liguori G, Rizzo M, Boschian R, Cai T, Palmieri A, Bucci S, Pavan N, Claps F, Boltri M, Bertolotto M, Trombetta C.Minerva Urol Nefrol. 2020 Apr;72(2):173-186.
- The management of stuttering priapism. Liguori G, Rizzo M, Boschian R, Cai T, Palmieri A, Bucci S, Pavan N, Claps F, Boltri M, Bertolotto M, Trombetta C.Minerva Urol Nefrol. 2020 Apr;72(2):173-186.
- An Update on Non-Ischemic Priapism. Ingram AR, Stillings SA, Jenkins LC.Sex Med Rev. 2020 Jan;8(1):140-149.
- European Association of Urology guidelines on priapism. Salonia A, Eardley I, Giuliano F, Hatzichristou D, Moncada I, Vardi Y, Wespes E, Hatzimouratidis K; European Association of Urology.Eur Urol. 2014 Feb;65(2):480-9.
