Erkeklerde sıklıkla sertleşme sorunu görülmektedir. Cinsel birliktelik için yeterli ereksiyon olmaması ya da başlangıçta var olan ereksiyonun uzun süre devam ettirilememesi erkek cinsel sağlığını olumsuz etkiler.
Öte yandan bazı durumlarda da sertleşme var olduğu halde uzun süre devam etmesi de sorun teşkil edebilir. Tatmin edici bir cinsel birliktelikten beklenen şey penisin istenilen zamanda sertleşmesi, kişinin istediği süre kadar sert kalması ve cinsel birliktelik sonrasında ise kısa sürede inerek tekrar eski haline kavuşmasıdır.
Priapizm nedir?
Priapizm, ( cinsel uyarı olmaksızın sürekli sertleşme ) sertleşme olduktan sonra penisin eski normal haline gelememesi demektir. Bir başka deyişle ereksiyonun istemsiz olarak uzun süre devam etmesi halidir. Bu süre yaklaşık olarak 4 saat olarak belirlenmiştir. Eski Yunan Mitolojisindeki Tanrı Priapos’tan adını alan bu hastalık, ürolojik hastalıklar içerisinde acil bir durum olarak değerlendirilmektedir.
Priapizm görülme sıklığı
Priapizm yıllık olarak her 100.000 kişide 0.5-0.9 olarak görülmektedir. Orak hücre anemisi (sickle cell disease) olan hastalarda 18 yaş altı erkeklerde %3.6 iken 18 yaş üzeri erkeklerde bu oran %42 civarındadır.
Priapizm çeşitleri
Priapizmler 3 farklı kategori altında değerlendirilmektedir:
- Düşük akımlı priapizm (iskemik)
- Yüksek akımlı priapizm (non-iskemik)
- Tekrarlayıcı priapizm
Düşük akımlı priapizm nedir?
Penise temiz kan taşıyan damarlar vasıtası ile kanın dolduğu dokuya gittikten sonra oluşan kirli kanın ise tekrar geri gidememesine bağlı olarak oluşan durumdur. Acil ürolojik bir patolojidir. Gerekli tedavi yapılmadığı takdirde kalıcı sertleşme sorunu ortaya çıkabilir. Özellikle 4 saati geçmiş ereksiyon durumlarında mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Düşük akımlı priapizm sebepleri
- Sebebi belirlenemeyen düşük akımlı priapizmler
- Çeşitli kan hastalıkları (sickle cell anemi başta olmak üzere)
- Enfeksiyonlar (malaria ve akrep sokmaları gibi)
- Metabolik hastalıklar (gut hastalığı gibi)
- Nörolojik bozukluklar
- Kanserler
- İlaçlar (anksiyete ilaçları, depresyon ilaçları, kan sulandırıcılar, tansiyon ilaçları)
Yüksek Akımlı Priapizm nedir?
Temiz kanın penise dolduğu ama takiben dokuda kirli kan oluştuktan sonra da vücuda geri döndüğü bir durumdur. Acil bir ürolojik hastalık değildir. Zira penise sürekli temiz kan dolmakta ve bu temiz kan akışının sürekliliğine bağlı olarak da penis daimi olarak sert durmaktadır.
Erişkinlerde penis travmaları, perine travmaları ya da temiz ve kirli kan taşıyan damarlar arasında oluşan kaçak yollar neticesinde ortaya çıkarken çocuklarda en sık sebep orak hücreli anemidir. Yine ülkemizde özellikle Güneydoğu Anadolu bölgesi civarında çocuklarda akrep sokmalarına bağlı priapizm vakaları da bildirilmiştir.
Tekrarlayıcı Priapizm nedir?
Cinsel uyarıdan bağımsız olarak gün içinde yaşanan uzamış ereksiyon hali olup bir müddet devam ettikten sonra tekrar penis eski flask haline dönmektedir.
Acil bir ürolojik patoloji kabul edilmemekle birlikte kişilerin yaşam kalite ve konforunu bozan önemli bir durum oluşturmaktadır. Altta yatan neden çoğu zaman travmalar, kullanılan ilaçlar ya da sistemik hastalıklar bulunmaktadır.
Priapizm nedenleri
Priapizm Tanısı nasıl koyulur?
Ayrıntılı bir öykü bize hastalığın düşük akımlı acil bir durum mu olduğu yoksa yüksek akımlı bir uzamış ereksiyon hali mi olduğunu bildirecektir. Ağrı ile birlikte seyreden düşük akımlı iskemik priapizmde ağrı ile beraber peniste uzamış ereksiyon teşhis edilir.
Şüpheli durumlarda penisten gönderilen kan gazları tabloyu açıklamakta yeterli olur. Yine ihtiyaç durumlarında penil MR ya da penil renkli Doppler ultrasonografi de kullanılmaktadır.
Priapizm Tedavisi nasıl yapılır?
Priapizmde tedavi altta yatan nedene bağlıdır. Acil patoloji olan iskemik priapizmin tedavisinde denenmiş olan bazı ağızdan alınan ilaçlar bulunmakla birlikte etkili sonuçlar bildirilmemiştir. Çoğunlukla içeride hapsolmuş olan kanın penisten boşaltılması suretiyle penisteki ereksiyon halinin geçtiği gözlenmiştir.
Boşaltma sırasında penis damarlarının içinin yıkanması (irrigasyon), bu yıkama sıvılarının içine bazı ilaçların katılması da yeniden sertlik oluşumunu engelleyebilmektedir. Tüm bu tedavilerden yanıt alamayan hastalarda ise çeşitli cerrahi tekniklerin uygulandığı girişimsel müdahaleler ile tablo düzeltilmeye çalışılmaktadır.
Kaynaklar:
- Priapism: Diagnosis and management. Carnicelli D, Akakpo W.Prog Urol. 2018 Nov;28(14):772-776.
- Management of Priapism: 2021 Update. Ericson C, Baird B, Broderick GA.Urol Clin North Am. 2021 Nov;48(4):565-576.
- The management of stuttering priapism. Liguori G, Rizzo M, Boschian R, Cai T, Palmieri A, Bucci S, Pavan N, Claps F, Boltri M, Bertolotto M, Trombetta C.Minerva Urol Nefrol. 2020 Apr;72(2):173-186.
- The management of stuttering priapism. Liguori G, Rizzo M, Boschian R, Cai T, Palmieri A, Bucci S, Pavan N, Claps F, Boltri M, Bertolotto M, Trombetta C.Minerva Urol Nefrol. 2020 Apr;72(2):173-186.
- An Update on Non-Ischemic Priapism. Ingram AR, Stillings SA, Jenkins LC.Sex Med Rev. 2020 Jan;8(1):140-149.
- European Association of Urology guidelines on priapism. Salonia A, Eardley I, Giuliano F, Hatzichristou D, Moncada I, Vardi Y, Wespes E, Hatzimouratidis K; European Association of Urology.Eur Urol. 2014 Feb;65(2):480-9.
