Bir fizyolojik ve psikolojik etkilerin bir arada etki ederek cinsel yaşamı sonuçta olumsuz olarak etkileyen vajinismus ile ilgili bilgiler bu makalede derlenmiştir.
Bilgi aktarımında salt tıbbi terimler ve bilgiler yerine, soru cevap tarzında daha çok merak edilenlere kısa yanıtlar şeklinde sunum tercih edilmiştir. Vajinismus ile ilgili bilgileri, merak edilenleri, sık sorulan soruları ve en çok karşılaştığımız problemleri burada incelemeye aldık.
Vajinismus Nedir?
Kadınlarda leğen bölgesindeki (pelvik) kasların aşırı kasılmasına bağlı cinsel birliktelik deneyimini yaşayamama durumu vajinismus olarak isimlendirilmektedir. Çoğunlukla beraberinde kaygı, korku ve ağrı eşlik eder. Cinsel yaşamın ilk denemesi başlayan ve sonrasında devam eden bir problemdir.
Bazen de tetikleyici bir faktörle sonradan ortaya çıkabilien bir durumdur. Başlangıçta çiftler durumu kabullenme ve kendi çabaları ile çözüm bulma yolunu tercih etmektedirler.
Bir müddet sonra durum işin içinden çıkılmaz hale gelebilmekte ve evlilik ya da birliktelik durumunu tehdit edici boyutlara ulaşmaktadır.
Vajinisumusta Fizyolojik Süreç Nasıldır?
Leğen bölgesindeki çizgili kaslarda aşırı kasılma penisin vajene girişine mani olmaktadır. Çizgili kaslar vücutta istemli çalışan kaslardır. Buna rağmen kadının tüm çabaları ilişki denemeleri sırasında vajinal kasları gevşetmeye yetmemekte ve dolayısı ile tatmin edici bir birliktelik yaşanmamaktadır.
Aşırı korku, heyecan, toplumsal baskı, bekaret endişesi gibi pek çok neden psikolojik olarak kadınlarda cinsel ilişkiye olan tedirginliği artırmaktadır. Olumsuz ya da tiksinti verici bir cinsel deneyim sonrasında vajinismusla karşılaşılabilmektedir.
Çiftler bir kez başarısız oldukları bu deneyimi tekrarlayacak korkusu taşıyarak bir sonraki cinsel birlikteliklerine de taşımaktadırlar. Bu durum işin içinden çıkılmaz bir kısır döngü oluşumuna yol açmaktadır. Başarısızlık korku ve endişesi her seferinde tekrar etmekte ve normal cinsel birlikteliğe mani olmaktadır.
Bugün için altta yatan psikolojik faktörlerin yanı sıra çeşitli fizyopatolojik süreç izah edilmeye çalışılmışsa da vajinismusun kesin sebebi belirlenememiştir.
Vajinismus tedavisinde iyi bir çift değerlendirmesi en önemli konudur. Sorunun kaynağını bulabilmede ayrıntılı öykü almanın önemi büyüktür. Bunun yanı sıra gerekli fizik muayene sonrasında ihtiyaç durumunda çeşitli kan tetkikleri ile fiziksel bir bozukluğun araştırması yapılmaktadır.
Bunun dışındaki vajinismus vakaları çeşitli ilaç ve davranış tedavi yöntemleri ile Androloji kliniklerinde başarılı bir şekilde tedavi edilebilmektedir.
Vajinismus Belirtileri
Cinsel deneyim yaşamamış olan kadınlarda en önemli belirti önceden var olan kaygı ve korkudur. Bu korku çoğu kez sosyo-kültürel olarak ilk gece ve cinsel birliktelik ile ilgili mitlerden kaynaklanmaktadır.
Öğrenilmiş bir çaresizlik kıskacına giren kadın çevresinden edinmiş olduğu bilgiler ile ağrı acı korkusu ile kendini kasmakta ve penisin girişine izin vermemektedir. Bu belirtileri ilk cinsel deneyim yaşamadan önce kestirmek bazen zor olabilir.
Vajinismus Görülme Sıklığı Nedir?
Farklı toplumlarda değişik görülme sıklıkları bildirilmekle birlikte ülkemiz için bu oranın yaklaşık %15-20 civarında olduğu tahmin edilmektedir.
Vajinismus nedenleri nelerdir?
Vajinismus nedenleri arasında aşağıda en sık karşılaşılan durumlar paylaşılmıştır. Bu nedenleri çok daha sayıda artırmak mümkündür.
Fizyolojik Nedenler:
- Vulvar enfeksiyonlar, kistler
- Vajinal enfeksiyonlar, kistler
- Pelvik inflamatuar hastalıklar
- Kronik pelvik ağrı sendromu
- Ağrılı mesane sendromu
- Kızlık zarı ile ilgili anatomik ve yapısal bozukluklar
- Genital bölgeye fiziksel travmalar
Psikolojik Nedenler:
- Yoğun kaygı ve anksiyete
- Cinsel psikojenik travmalar
- Aşırı sters
- İlk gece korkusu
- Cinsel taciz ya da istismar
- Yetersizlik duygusu
- Özgüven eksikliği
- Aile içi şiddete maruziyet
- Totaliter aile yapısı
Sosyo-Kültürel Nedenler:
- Kızlık zarı ile ilgili toplumsal kabuller
- Namus kavramının toplumsal içeriği
- Cinsellikle ilgili mitler, yanlış kabuller, inançlar
- Evlilik algısının toplumdaki karşılığı
- Cinsellik algısının toplumdaki karşılığı
Vajinismus Tanısı Nasıl Koyulur?
Vajinismus tanısı için çoğunlukla çiftler birlikte değerlendirilmektedir. Hem kadın ve hem de erkekten ayrıntılı olarak yaşanan sorun ile ilgili bilgi alınmaktadır. Gereği halinde muayene ve tetkiklerle tanıya gidilmektedir.
Vajinismus Çeşitleri Nelerdir?
Vajinismusun görülme süreci ile ilgili bir sınıflandırmadır.
Primer Vajinismus
İlk cinsel birliktelik deneme başarısızlığı başlayan ve sonrasında görülen cinsel ilişkiye girememe durumudur.
Sekonder Vajinismus
İlk cinsel deneyimler sırasında sorun olmayıp sonradan ortaya çıkan tetikleyici faktöre bağlı olarak ortaya çıkan vajinismustur. Örneğin travmatik bir jinekolojik muayene ya da doğum sonradan vajinismusu tetikleyebilir. Ağrı duyusu güçlü bir korku sebebi olabilir.
Vajinismus Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Tedavinin temeli aslında yukarıda vajinismusa yol açan sebeplerden hangilerinin olduğunun tam olarak belirlenmesi ve o sorunun ortadan kaldırılması esasına dayanır. Temel tedavi bireyin mutlu bir cinsel birlikteliğe hazırlamaktır.
Penis ve vajina algısının ötesinde mutlu bir cinsellik için gerekli doğru tıbbi bilgilendirmeyi yapmak, bireyleri (hem kadını ve hem de erkeğini) psikolojik açıdan desteklemek, cinsel terapi ile süreci güçlendirmek ve hızlandırmak, ihtiyaç duyulan durumlarda da ilaçlar ile tüm bu tedavileri desteklemek esasına dayanmaktadır.
Vajinismus Tedavi Edilebilir Bir Hastalık Mıdır?
Vajinismus kesinlikle tedavi edilebilen bir hastalıktır. İyi bir merkezde ve alanında uzman kişiler tarafından, tedavi olma konusunda da istekli ve kararlı olan çiftlerde tedavi başarısı oldukça yüksektir.
Cinsel Terapi ile Vajinismus Tedavi Edilir mi?
Vajinismus tedavisinde cinsel terapi tedavi aşamasının önemli basamaklarından birisidir. Bu tedavi ile problemi aşmak hem daha kolay hem de daha kısa sürede olabilir.
Vajinismus Muyum Nasıl Anlarım? Testi Var mı?
Bunun için özel bir test yoktur. Vajinismus olup olmadığınızı önceden bilmeniz oldukça zor ancak yukarıda sözü edilen vajinismus belirtileri (kaygı, korku, endişe gibi) fazla ise cinsel birliktelik öncesinde bir doktorla istişare etmekte fayda olabilir.
Vajinismus Muayenesi
Çiftlerden ayrı ayrı ve detaylı öykü muayenenin temelini oluşturur. İhtiyaç duyulan durumlarda ve kadın psikolojik olarak da hazır olduğu zamanda jinekolojik muayene eklenebilir.
Çatı Muayenesi Nedir?
Çatı muayenesi ile kastedilen genellikle alttan yapılan muayenedir. Bu muayene hastanın durumuna, özelliklerine gore yapılma zamanı değişiklik gösterebilir.
Vajinismus Normal Doğum Sırasında Uygulanan Anestezi Tedavi Edilir mi?
Vajinismus epidural normal doğum sırasında uygulanan anestezi ile tedavi ile tedavi edilebileceğini öne sürenler olsa da; birincisi klasik tedavi yöntemleri uygun yapıldığında buna ihtiyaç kalmayacaktır, ikincisi ise kızlık zarının yırtılmasını sağlasa da sonrasında vajinismus probleminin çözülmesini sağlamayabilir.
Vajinismus Dolgu Tedavisi Sık Uygulanıyor mu?
Vajinismus bot** tedavisi sık uygulanmamaktadır çünkü klasik bilinen tedaviler ile çoğu zaman b**ks tedavisine ihtiyaç kalmamaktadır.
Vajinismus Erkeği Cinsel Açıdan Sorunlu mu?
Vajinismuslu kadınların eşlerinde başlangıçta hiçbir sorun olmasa bile problem çözülmediği zaman, süreç içerisinde cinsel sorunlar ortaya çıkmaktadır. Erken boşalma ve sertleşme sorunu bu erkeklerde sık görülen belirtilerdendir.
Vajinismus Egzersizleri
Vajinismus için farklı egzersizler tanımlanmıştır. Bu egzersizler içerisinde en sık uygulananları kasılma ve gevşeme egzersizleridir.
Pelvik Kaslar Neden Önemli?
Vajinal egzersiz uygulamalarında pelvik kasları kasıp gevşetebilmeyi öğrenmek önemlidir. Zira vajinismusta cinsel birliktelik sırasında bu kaslarda aşırı kasılma meydana gelmektedir. Pelvik kasları gevşetebilmeyi öğrenmek tedavinin önemli parçalarından birisidir.
Vajinismus İçin Egzersizler Sırasında İdrar Kaçırması Olur mu?
Vajinismus tedavisi sırasında uygulanan kasılma gevşeme egzersizlerinin idrar kaçırmayı değil tam tersine idrar kaçırmanın önlenmesine faydası olur. Çünkü bu bölgedeki kaslar güçleneceğinden idrar tutabilme de daha kolaylaşacaktır.
Vajinismus Ikınma Yöntemi ile Tedavi Edilir mi?
Ikınma ile daha çok karın içi basınç artırılır ve kasılma meydana gelir. Bu durum vajinismusu daha da olumsuz etkileyebilir. Ikınmadan kastedilen şey kasılma ise beraberinde kasılma gevşeme egzersizleri şeklinde uygulanmalıdır.
Vajinismus Rahatsızlığının İlacı Var mı?
Vajinismus tedavisinde bazı ilaçlar tedaviye katkıda bulunmak amacı ile eklenmektedirler. Ancak bu ilaçların tamamı sadece vajinismusa özgü ilaçlar değildir.
Vajinismus iğnesi olarak kastedilen şey b**oks enjeksiyonu ise yukarıda belirttiğimiz gibi çoğunlukla böyle bir tedaviye ihtiyaç kalmaz ve tedavinin ana kitlesini bu adım oluşturmaz.
Gebelik Sırasında Vajinismus Devam Eder mi? Gebeliğe Engel mi?
Gebelik öncesinde tedavi edilmemiş ise vajinismus gebelik sırasında da devam eder. Uygun olanı gebelik gerçekleşmeden once vajinismusun çözülmesidir.
Vajinismus cinsel birlikteliğe engel olduğu için gebeliğe de engel bir durum olarak kabul edilebilir. Buna karşın ilişki denemeleri sırasında vajen girişine boşalma gerçekleşmesi durumunda nadiren de olsa penis tam girip yapmamış olsa bile gebelik ihtimali bulunmaktadır.
Vajinismus Geçiren Kadınlar Normal Doğum Yapabilir mi?
Gebelik öncesi vajinismusu tedavi ettirmiş ve gebeliği sırasında doctor bilgisi dahilinde cinsel birliktelikte sorun yaşanmamış ise normal doğum yapmada zorluk yaşanmayacaktır.
Vajinismus Boşanma Sebebi Olabilir mi?
Tedavi edilmemiş vajinismuslarda bir zaman sonra eşler arasında huzursuzluk, kaygı, korku, iletişim sorunları, kavga ve gürültüler baş göstermektedir. Olayın aile bireyleri tarafından duyulması ise dışarıdan çok fazla sayıda insan için müdahale kapısı aralamaktadır.
Ailelerin de işin içine karışmasıyla kimi zaman istenmese bile olay boşanma ile neticelenebilmektedir. Bu noktaya gelmeden önce doktora başvurmak bu nedenle oldukça önemlidir. Hastalık için ne kadar erken hekim yardımı alınırsa sorun o kadar büyümeden sonlandırılmış olur.
Vajinismusta Parmak Egzersizi Şart mı?
Vajinismus parmak egzersizi tedavi sırasında uygulanabilen ve bazı hekimler tarafından önerilen bir uygulamadır. Biz çoğunlukla parmak vajinismus tedavisi sırasında hastalarımıza bu uygulamaları önermeye ihtiyaç duymuyoruz.
Parmak Egzersizi Yapamıyorum Ne Yapmalıyım?
Vajinismus parmak egzersizini size öneren hekime durumu aktarmalısınız. Doktor yapamamanızın sebebi ortadan kaldırarak tekrar yapmanızı sağlayabilir ya da bu yöntemden uzaklaşıp sizin için daha kolay olan bir başka seçeneğe sizi yönlendirebilir.
Vajinismus Çubukları Nedir?
Vajinismus egzersizleri sırasında vajinal genişletme ya da dokunma amaçlı kullanılan aletlerdir.
Vajinismus Korkusu Nedir?
Vajinismus olmadığı ve evli olup herhangi bir cinsel deneyim olmaksızın “acaba bende vajinismus var mı” şeklinde duyulan endişedir. Özellikle yanlış bilgilenmeler ve cinsel mitler sonrasında ne yazık ki genç kızların bir bölümünde daha evliliğe geçmeden böyle bir korku oluşmaktadır.
Vajinismus Lokal Anestezi İlaçları ile Ağrı Yine de Olur mu?
Vajinismus tedavisi için lokal anestezi ilaçları ağrı azaltma amacı ile kullanılır. Hangi ilacı, hangi dozda, nasıl ve ne kadar süre kullandığı ile alakalı olarak ağrı değişkenlik gösterir. Uygun ilaç, uygun doz ve uygun sürede doktorunuzun önerdiği şekilde kullandığınızda çoğunlukla ağrı bloke olur.
Vajinismus Orgazmı Nasıl Yaşanır?
Vajinismus orgazmı diye ayrı bir orgazm yoktur. Vajinismusu olan kadınlar cinsel ilişkiye giremiyor olsalarda klitorislerini uyarmak suretiyle orgazm yaşayabilirler.
Vajinismus Olan Kadınla Nasıl İlişkiye Girilir?
Vajinismus olan kadınla tedavi sırasında zamanı ve şeklini doktorunuzun önerdiği şekilde denemeniz gerekmektedir.
Vajinismus Zevk Alamama Durumu Yapar mı?
Kaygı, korku, ağrı, başarısızlık hissi ve özgüven kaybı cinsellikten beklenen zevki alamamaya yol açar. Bu ise beklenen bir sonuçtur.
Vajinismusu Yenmek İçin İlk Adım Ne Olmalı?
İlk adım tedavinin başarılı olacağında katıksız inanmaktır. Ülkemizde pek çok sağlık merkezi, klinik, özel klinik ve hekimler bu konuda oldukça deneyim kazanmışlardır ve başarı oranları yüksektir. Kliniğimiz de bunlardan birisidir.
Bekârlarda Vajinismus Belirtileri Nelerdir?
Buna işaret eden net bir belirti yoktur. Ancak cinsel ilişkiden korkma, ilk gece kaygısı, ağrı korkusu ileri derecede ve gündelik yaşamınızı etkileyecek boyutta ise evlilik öncesinde danışmanlık şeklinde ilgili uzmanla görüşmeniz rahatlatıcı olabilir.
Vajinismus Olmamak İçin
Zihninizi gereksiz, yanlış ve eksik bilgilerden arındırmalısınız. Cinsel bilgilerinizi ilgili dalın uzmanından net olarak öğrenmelisiniz. Kadın ve erkek genital sistem anatomisi ve fizyolojisi hakkında doğru bilgiler edinmelisiniz. Tüm bunlar için ihtiyaç duyduğunuz durumda hekimlerden profesyonel yardım almalısınız.
İlk Gece Vajinismus Korkusu da İlişkiyi Engeller Mi?
İlk gece kadında kaygı, korku, endişe ve ağrı oluşturabilecek tüm faktörler cinsel birliktelik için önemlidir ve mümkünse öncesinde bu sorunlar giderilmiş olarak cinsel ilişki sağlanmalıdır.
Vajinismus Olan Çiftler İçin Öneriler
- Hastalığın geçici olduğunu ve iyileşeceğini bilmeniz önemlidir.
- Evlilik öncesi kadın, erkek genital anatomisi ve fizyolojisi hakkında tıbbi bilgiler edininiz.
- İlk gece birliktelik yaşamadan önce normal cinsel birliktelik ile ilgili tıbbi bilgileri öğreniniz.
- İlk gece için korkularınız varsa evlilik öncesi profesyonel bir destek alınız.
- Sorun yaşadığınızda endişe etmeyiniz.
- Eşinizle cinsel sorunlarınızı konuşmaktan çekinmeyiniz.
- Ailelerinizi tedavi sürecinin bir parçası haline getirmeden sorununuz için karşılıklı iki yetişkin insan olarak hekim yardımıyla çözünüz.
- Hekime başvurmakta tereddüt etmeyiniz.
- Unutmayınız ki erken dönemlerde çözülmeyen bu sorun gün geçtikçe daha başka sorunlarla birlikte büyüyerek karşınızda duracaktır.
Sonuç:
- Vajinismus pelvik bölgedeki kaslarda aşırı kasılma ve ağrı korkusu nedeniyle ilk cinsel birlikteliğin gerçekleşmemesi durumudur.
- Toplumda sık görülen cinsel problemlerdendir.
- Ayrıntılı bir öykü ve fizik muayene ile hastalık anlaşılabilmektedir.
- Tedavisinde cinsel terapi, ilaçlar ve nadiren de ameliyat gibi çözümler yer almaktadır.
- Vajinismus sadece kadınların hastalığı değildir. Vajinismuslu kadının erkeği de bu durumdan cinsel ve psikolojik açıdan olumsuz etkilenmektedir.
- Tedavi için doktora erken başvuru önemlidir.
- Vajinismus yüksek başarı oranı ile tedavi edilebilir bir hastalıktır.
Kaynaklar :
- Vaginismus- who takes interest in it? Daňková Kučerová J, Machač Š, Vrzáčková P, Klapilová K, Kovář P, Zábranská L, Damborská Z, Wiecek P, Vrána T. Ceska Gynekol. 2019 Spring;84(3):233-239.
- Interventions for vaginismus. Melnik T, Hawton K, McGuire H. Cochrane Database Syst Rev. 2012 Dec 12;12(12):CD001760.
- Outcome of Medical and Psychosexual Interventions for Vaginismus: A Systematic Review and Meta-Analysis. Maseroli E, Scavello I, Rastrelli G, Limoncin E, Cipriani S, Corona G, Fambrini M, Magini A, Jannini EA, Maggi M, Vignozzi L. J Sex Med. 2018 Dec;15(12):1752-1764.
- Female sexual pain disorders: dyspareunia and vaginismus. Simonelli C, Eleuteri S, Petruccelli F, Rossi R. Curr Opin Psychiatry. 2014 Nov;27(6):406-12.
- Pelvic floor physical therapy in the treatment of pelvic floor dysfunction in women. Wallace SL, Miller LD, Mishra K. Curr Opin Obstet Gynecol. 2019 Dec;31(6):485-493.
- Pelvic floor physical therapyin the treatment of pelvic floor dysfunction in women. Wallace SL, Miller LD, Mishra K. Curr Opin Obstet Gynecol. 2019 Dec;31(6):485-493.
- Female Genito-Pelvic Pain/Penetration Disorder: Review of the Related Factors and Overall Approach.Dias-Amaral A, Marques-Pinto A. Rev Bras Ginecol Obstet. 2018
- Psychological treatmentfor vaginal pain: does etiology matter? A systematic review and meta-analysis. Flanagan E, Herron KA, O’Driscoll C, Williams AC. J Sex Med. 2015 Jan;12(1):3-16.
