Üroflowmetri (İşeme Testi)
İdrar, vücuttaki atıkların dışarı atılma yöntemlerinden bir tanesidir. İdrar yollarında tıkanıklık, sızıntı, enfeksiyon ve bazı diğer problemler idrarın vücuttan tamamen atılmasına engel olabilir. Bu gibi durumların tespit edilmesi için üroflowmetri testi yapılmaktadır. Testin sonuçlarına göre idrar yollarının sağlığı ile ilgili fikir sahibi olmak mümkündür.
Böbreklerden başlayarak atılımı sağlanan idrarın tüm boşaltım sistemi boyunca akışkanlığı süresince belli bir basınçla vücuttan dışarı atılımı sağlanmaktadır. Mesanede biriktirilen idrar işeme komutu gelmesi ile birlikte mesane içi ve üretra (idrar kanalı) boyunca belirli hacim, hız ve basınçla vücut dışına doğru hareket ettirilir.
Tüm bu sürecin ayrıntılı olarak testlerle tespit edilmesi aynı zamanda bazı ürolojik hastalıklar için de tanı koydurucudur.
Üroflowmetri Testi Nedir?
Üroflowmetri, idrarla ilgili problemlerin teşhis edilebilmesi için yapılan idrar akış hızı testidir. Bu test ile vücuttan atılan idrarın hacmi, idrarın atılma hızı ve idrar yapmanın ne kadar sürdüğü ölçülebilir. İdrar akış hızı yaşa bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Bu nedenle test için tek bir geçerli değerden söz etmek mümkün değildir.
Erkeklerde bildirilen parametreler ile kadınlardaki normal değerler birbirinden farklıdır. Kadınlarda üretra olarak bilinen idrar kanalının kısa olması sebebi ile idrar akış hızı erkeklere nazaran daha güçlü olmaktadır.
Öte yandan erkeklerde gerek üretranın uzun olması ve gerekse prostat bezi hastalıkları nedeniyle akış hızı kadınlara göre daha düşüktür. Benzer şekilde çocuklardaki parametreler ile erişkinlerdeki normal değerler arasında da farklılık görülmektedir.
Üroflowmetri Nasıl Yapılır?
Diğer idrar testlerinin aksine üroflowmetri için özel huni benzeri bir cihaz ya da özel bir tuvalet kullanılmaktadır. Test öncesinde az ya da aşırı sıkışık olmak sonuçları olumsuz etkilemektedir. Bu nedenle işlem öncesinde uygun sıkışıklık olması önerilmektedir.
Zira az sıkışık olmak kadar aşırı derecede sıkışarak test yaptırmış olmak da sonuçları olumsuz etkiliyor. Test sırasında normal bir şekilde idrara çıkmak ve vücudu ekstra kasmamak gerekir. Elektronik bir cihaz huniden ya da tuvaletten geçen idrar miktarını ve hızını ölçer.
İşeme Testi Üroflowmetri Normal Değeri Kaç Olmalı?
Testin sonuçları yaşa bağlı olarak değişmektedir. Yaşın ilerlemesi erkeklerde idrar akışının yavaşlamasına yol açar. Kadınlarda ise bu tarz bir değişiklik gözlemlenmez.
4 – 7 yaş arasındaki değerlerde idrarın ortalama akış hızı saniyede 10 ml civarındayken 8 – 13 yaş arasında 12 ml, 14 – 45 yaş arasında 21 ml, 46 – 65 yaş arasında 12 ml ve son olarak 66 – 80 yaş arası erkeklerde saniyede 9 ml civarındadır. Erişkin kadınlardaki normal değerler erkeklerden bir miktar daha fazla olup saniyede 25 ml civarındadır.
İdrar Akış Hızı Neden Azalır?
İdrar akış hızını etkileyen bazı faktörler bulunmaktadır. Prostat bezinin büyüyerek üretrayı (idrar kanalını) tamamen ya da kısmen engellemesi, mesane kanseri, prostat kanseri ya da nörojenik mesane gibi rahatsızlıklar idrar akış hızının düşmesine yol açar.
Yaşlanma ile beraber sfinkter kaslarının etkinliğini yitirmesi de idrar akış hızının azalmasına neden olabilir.
Prostat Nedir?
Prostat mesane ve penis arasında yer alan ceviz büyüklüğünde bir salgı bezidir. Rektumun hemen önünde bulunur. Üretra mesaneden penise giderken prostatın merkezinden geçer. Sperm hücrelerinin gelişmesi ve korunması için prostat sıvı üretir. Ejekülasyon esnasında prostat sıkışarak bu sıvıyı üretraya gönderir. Bu sıvı sperm hücreleri ile beraber meni olarak vücuttan dışarı atılır.
İyi Huylu Prostat Büyümesi Nedir, Neden Olur?
Prostat bezindeki hücrelerin çoğalmasına iyi huylu prostat büyümesi (benign prostat hiperplazisi, BPH) adı verilmektedir. İyi huylu prostat büyümesi sık sık kanser ile karıştırılmaktadır. Ancak kanser değildir ve prostat kanseri riskini arttırmaz ancak belirtileri hayat kalitesinde düşüşlere neden olur.
İyi Huylu Prostat Büyümesi Belirtileri Nelerdir?
İyi huylu prostat büyümesi genellikle ilk başta pek belirtiye neden olmamaktadır. Ancak tedavi edilmediğinde daha ciddi hale gelir.
- mesaneyi tamamen boşaltamama
- nokturi
- idrarın sonuna doğru zorlanma
- idrar kaçırma
- aniden gelen idrara çıkma isteği
- idrara çıkmada ağrı
- çatallı işeme
- kesik kesik işeme
- işedikten sonra içinde kalma hissi ve
- idrarda kan iyi huylu prostat bezi büyümesi belirtileri arasında yer alır.
İyi huylu prostat büyümesi ile prostat kanseri belirtileri büyük ölçüde benzer. Bu nedenle yaşın ilerlemesi ile birlikte idrar yaparken meydana gelen şikayetlerin göz ardı edilmemesi, üroloji ve androloji uzmanlarına muayeneye gitmenin ihmal edilmemesi gerekir.
İyi Huylu Prostat Büyümesi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Başlangıç seviyesindeki büyümede günlük hayatta yapılacak bazı değişiklikler belirtilerin azalmasına yardımcı olabilir. Uzun süre tuvaleti tutmamak, alkol ve kafeinden uzak durmak, Kegel egzersizleri yapmak iyi huylu prostat büyümesi belirtilerini hafifletebilen yöntemler arasında yer alır.
Ancak büyümenin daha ciddi olduğu durumlarda ilaç tedavisi ya da cerrahi müdahale gibi tedavi yöntemleri de bulunmaktadır. Tedavi süreci mutlaka bir üroloji uzmanı tarafından sürdürülmelidir.
İdrar Akış Hızı Neden Artar?
İdrar akış hızı zaman içerisinde fizyolojik gelişime bağlı olarak artış gösterir. Sonrasında ise yaşlanma ile beraber hızda düşüş görülür. 4 -7 yaş arasındaki kişilerde idrar akış hızı saniyede yaklaşık 10 ml civarındayken 14 – 45 yaş arası erkeklerde bu miktar 21 ml seviyesindedir. Sonrasında ise erkeklerde düşüş başlar ve idrar akış hızı saniyede 9 ml seviyesine kadar geriler.
Üroflowmetri Testi Hangi Durumlarda Kullanılır?
İdrar yolları sağlığını etkileyen bir hastalık şüphesi oluştuğunda üroflowmetri testi istenebilmektedir.
- İyi huylu prostat büyümesi
- prostat kanseri
- mesane kanseri
- idrar kanalı darlığı (üretra darlığı)
- idrar kaçırma
- idrar yolları enfeksiyonu ve
- nörojenik mesane gibi rahatsızlıkların teşhis edilebilmesi için üroflowmetri testinden yararlanılır.
Üroflowmetri Riskli Midir? Nelere Dikkat Edilmelidir?
Üroflowmetri herhangi bir şekilde riskli bir işlem değildir. İnvaziv bir yöntem değildir. Normal bir şekilde idrara çıkmak bu test için yeterli olmaktadır. Test sırasında vücuda dışarıdan herhangi bir müdahalede bulunulmaz. Kişi normal tuvaletini yapar gibi test örneği verir.
Ürodinami Nedir?
Ürodinami idrar yolları fonksiyonunu ölçen bir dizi testtir. Mesane, sfinkter kaslarının ve üretranın işlevini anlamak için yapılmaktadır. Sistometri, elektromyografi, üretral baskı profili ve üroflowmetri ürodinami testleri arasında yer alır.
Üriner sistemdeki basınç hacim ilişkisi ve arasındaki patolojik süreçlerin tanımlanmasında oldukça faydalı bir yöntemdir. Özellikle nörojenik bozukluğa bağlı oluşan idrar yapma sorunlarının tanısını koymada çok ciddi katkıda bulunmaktadır. İşlem mümkünse bir üroloji uzmanı tarafından yapılır. Bazı merkezlerde özel eğitimli sağlık teknisyenleri de benzer hizmeti sunabilirler.
Sistometri Nedir?
Sistometri ürodinami testlerinden bir tanesidir. Mesane fonksiyonlarının ne kadar sağlıklı olduğunu gösterir. Dolum ve boşaltım sırasında mesane içindeki basınçları göstererek tanıda önemli katkı sağlar.
Üroflowmetri Testi İçin Nereye Başvurmak Gerekir?
Üroflowmetri testi için üroloji uzmanına başvurmak gerekmektedir.
Erkeklerde Üroflowmetri Testi Nasıl Yapılır?
Erkeklerde üroflowmetri testinin normal idrara çıkmaktan bir farkı yoktur. Test esnasında idrar huni şeklinde bir cihaza ya da test için özel olarak hazırlanmış bir tuvalete yapılmaktadır.
Kadınlarda Üroflowmetri İşeme Testi Nasıl Yapılır?
Kadınlarda üroflowmetri testi klozete benzer bir ekipmanın ucunda yer alan ölçüm cihazından gerçekleştirilir. Hamile olan kadınların testten önce bunu mutlaka bildirmesi gerekir.
Çocuklarda Üroflowmetri İşeme Testi Nasıl Yapılır?
Üroflowmetri testi çocuklarda da tıpkı yetişkinlerde olduğu gibi yapılmaktadır.
Üroflowmetri Sonuçları Testi Hangi Doktor Tarafından Değerlendirilir?
Üroflowmetri testinin sonuçları idrar yolu sağlığı hakkında fikir vermektedir. Bu nedenle testin sonuçlarının uzman bir üroloji uzmanı tarafından değerlendirilmesi gerekmektedir.
İşeme Testi Normal Değerleri İdrar Kanalı Darlıklarında Etkilenir Mi?
İdrar kanalı erkeklerde yaklaşık 20 cm kadınlarda ise 4 cm uzunluğundadır. Bu nedenle erkeklerde idrar kanalı darlıklarına daha sık rastlanır. İdrar kanalında daralma olan kişilerde idrar akışı yavaşlayacağı için üroflowmetri değerleri normalin dışında çıkacaktır.
Bir başka deyişle üretra darlıklarında üroflowmetri sırasında idrar akım hızı oldukça düşük olup kendine özgü düz bir plato şeklinde grafik paterni de gösterir.
Üroflowmetri Değerleri Prostat Ameliyatı Sonrası Nasıl Değişir?
Prostat hastalarında idrar kanalı tıkanıklıkları ya da kusurlu detrüsör kontratiliteye bağlı olarak yaşla beraber idrar akış hızında düşüş görülür. Bu da ürfolowmetri değerlerinin düşük çıkmasına yol açar. Ancak prostatektomi gibi cerrahiler sonrasında yeterli mesane basıncı oluşturan hastalarda üroflowmetri değerleri belirgin olarak yükselir.
Bir başka deyişle, prostat ameliyatları sonrasında genellikle idrar akış hızları belirgin olarak artar ve bu artış durumu üroflowmetri testi ile kanıtlanabilir.
Kaynaklar:
- International Continence Society Good Urodynamic Practices and Terms 2016: Urodynamics, uroflowmetry, cystometry, and pressure-flow study. Neurourol Urodyn. 2017 Jun;36(5):1243-1260.
- Practical uroflowmetry. BJU Int. 2012 Dec;110 Suppl 4:28-9.
- Uroflowmetry in healthy women: A systematic review. Neurourol Urodyn. 2017 Apr;36(4):953-959.
- Standardization for reliable uroflowmetry testing in adults. Low Urin Tract Symptoms. 2021 Jan;13(1):45-50.
- Sixty-minute uroflowmetry: A pilot study. Int J Urol. 2020 Nov;27(11):1050-1051.
