Sperm Şekil Bozukluğu Tedavisi

Sperm kalitesi söz konusu olduğunda sperm sayısı, sperm hareketliliği ve sperm morfolojisi en temel kriterler olarak karşımıza çıkar. Sperm morfolojisi yani sperm şekli sperm hücresinin büyüklüğü, boyutu ve görünüşüdür.

Sperm şeklinde meydana gelen bozukluklar, sperm hücresinin yumurta hücresini döllemesini daha zorlaştırır ve bu da kısırlık problemine yol açabilir. Sperm şekil bozuklukları aşağıda yer alan özelliklere sahip hastalarda özellikle akla gelmelidir:

• Uzun süreli ve düzenli bir cinsel birliktelik olmasına rağmen çocuk sahibi olamayan erkekler
• Tekrarlayan düşükler
• Canlı doğumla sonuçlanmayan bazı gebelikler
• Başarısız sonuçlanan aşılama uygulamaları
• Başarısız sonuçlanan tüp bebek denemeleri
• Varikoseli olan erkekler
• Hormonal bozukluğu olan erkekler

Sperm Anatomisi

Gamet olarak da bilinen sperm hücresi yaklaşık olarak 0.005 milimetre uzunluğundadır ve birkaç farklı bölümden oluşur. Kuyruk kısmı protein liflerinden meydana gelir. Orta kısmında ise mitokondri yer almaktadır. Spermin baş kısmında ise nükleus bulunur; nükleus adı verilen çekirdek yapı spermin genetik bilgisini taşır. Sperm DNA’sı spermin baş kısmında yer alır.

İdeal Sperm Şekli Nasıl Olmalı?

Normal ve sağlıklı bir spermin baş kısmı oval olmalıdır. Kuyruk kısmı ise uzun olmalıdır. Ayrıca sağlıklı bir spermin 5 – 6 mikrometre uzunluğunda ve 2,5 – 3,5 mikrometre genişliğinde olması gerekir. Normal bir şekil, her zaman için yumurta hücresini dölleme şansını artıran önemli bir özelliktir.

• Spermin Baş Kısmı : Spermin baş kısmı aynı zamanda en geniş kısmıdır. Burada genetik bilgi yer alır. Sperm başının ucunda ise yumurtanın dış yüzeyinde yer alan proteinleri ve şekerleri eriterek içine girmesini sağlayacak enzimler bulunmaktadır.
• Spermin Boyun Kısmı : Spermin boyun kısmında sentrozom bulunmaktadır. Sentrozom temel olarak sperm kuyruğunun başlangıcı olarak kabul edilmektedir. Sentrozom son derece önemlidir çünkü döllenmiş yumurtada yumurtanın kendi sentrozomu erimektedir.
• Spermin Orta Kısmı : Spermin orta kısmında ise mitokondri yer almaktadır. Hücrenin ihtiyaç duyduğu enerji spermin orta kısmında üretilir. Sperm mitokondrisinde meydana gelen bozukluklar işlevsel bozukluklara neden olabilir. Sperm hareketliliğinin düşük olması mitokondrideki bozukluklardan kaynaklanabilmektedir.
• Spermin Kuyruğu : Spermin kuyruğu, hücrenin yumurtaya doğru yüzmesini sağlar. Kuyrukta meydana gelen şekilsel bozukluklar kısırlığa yol açabilmektedir. Ancak bu bozukluklar yumurtanın döllenmesine engel olmaz. Bu nedenle tüp bebek tedavisi ile döllenmiş yumurta elde etmek mümkündür.

Sperm Şekil (Morfoloji) Bozukluğu Nedir?

Spermi oluşturan şekil bozuklukları önemli işlevsel problemlere yol açmaktadır. Bu bozukluklar spermin boyutunda, anatomisinde ya da şeklinde olabilir. Meydana gelen bozukluklara bağlı olarak kısırlık gibi problemler ortaya çıkabilmektedir.

Sperm Hareket Bozukluğu Nedir?

Sperm hücrelerinin hareketli olması, yumurta hücresine ulaşması için temel gerekliliklerdendir. Sağlıklı bir sperm hücresinin uzun düz bir çizgide ilerlemesi ya da geniş daireler çizmesi beklenir. Farklı farklı yollardan giden ya da çok dar daireler çizen spermlerde hareket bozukluğu bulunmaktadır.

Öte yandan spermlerin az hareketli olması ya da yerinde hareketli olup aktif ileri yönde ilerleyememeleri de normal yolla çocuk sahibi olmayı engelleyebilir.

Sperm Sayı Bozukluğu Nedir?

Sperm sayısı, semen içerisindeki sperm hücresi sayısıdır. Mililitre başına en az 15 milyon sperm bulunması ideal olarak kabul edilir. Semen içerisinde çok az sperm hücresinin bulunmasına oligospermi adı verilir. Hiç sperm hücresinin bulunmaması ise azospermidir.

Sperm DNA Hasarı Nedir?

Sperm DNA hasarı aslında adından da anlaşılabileceği gibi spermin taşıdığı DNA’da görülen hasarlanmadır. Spermin baş kısmında bulunan DNA’nın hasarlı olması durumunda hamilelik daha zor oluşur. Hamilelik oluşsa bile düşük riski oldukça yüksektir.

Bu noktada bilinmesi gereken her erkekte DNA hasarlı spermlerin bulunduğudur. DNA hasarlı spermlerin sayısı idealin üstüne çıktığında az önce ifade edilen sorunlar gündeme gelebilir.

Spermde Şekil Bozukluğu Türleri

Sperm şekil bozukluğu türleri sperm anatomisine göre şekillenebilir:

• Baş bölgesindeki şekil bozuklukları: İri baş, küçük baş, çift baş gibi
• Boyun bozuklukları: Kısa boyun, uzun boyun, kalın boyun, ince boyun gibi
• Kuyruk bozuklukları: Kısa kuyruk, uzun kuyruk, çift kuyruk gibi

Sperm Şekil Bozukluğu Yapan Hastalıklar

Sperm şekil bozukluğuna yol açan birçok durum bulunmaktadır:

• Genetik yatkınlık
• DNA bozuklukları
• Genitoüriner enfeksiyonlar
• Cinsel yolla bulaşıcı hastalıklar
• Sistemik hastalıklar
• İlaç kullanımı
• Çeşitli kimyasallara maruz kalma
• Sigara
• Alkol tüketimi
• Kemoterapi ilaçları
• Radyoterapi tedavisi
• Te****n enjeksiyonu gibi faktörler sperm şekil bozukluğuna yol açabilir.

Sperm Şekil Bozukluğu Neden Olur?

Birçok faktöre bağlı olarak sperm şekil bozukluğu gelişebilmektedir. Genetik yatkınlık, DNA hasarı, alkol, sigara ve kafein tüketimi gibi gündelik alışkanlıklar, bazı hastalıkların tedavisi ya da çalışma ortamı gibi birçok faktör spermde şekil bozukluğuna neden olabilir.

Sperm Morfolojisinin Önemi

Sperm morfolojisi çiftlerin bebek sahibi olabilmesi için oldukça önemlidir. Spermin yumurta hücresini dölleyebilmesi için belli bir şekle sahip olması gerekmektedir. Spermler belirli bir hızla kadın tüpleri içlerindeki yumurta hücresine kadar ulaşsalar bile şekilleri düzgün olmadığı takdirde döllenme gerçekleşmez.

Sperm Şekil Bozukluğu Nasıl Değerlendirilir?

Sperm morfolojisinin değerlendirilebilmesi için spermlerin mikroskop altında incelenmesi gerekmektedir. Anormal şekilli sperm hücrelerin normal şekilli sperm hücrelerine oranı hesaplanır.

Sperm Morfolojisi Nasıl Düzelir?

Çeşitli yöntemlerle sperm morfolojisinde iyileşme elde etmek mümkündür. Stresten kaçınmak, dar olmayan iç çamaşırları tercih etmek, spermde şekil bozukluğuna yol açabilecek alışkanlıklardan uzak durmak önemli ölçüde iyileşme sağlar.

Öte yandan varikoseli olan erkeklerde ameliyat sonrası şekil bozuklukları giderilebilir. Bununla birlikte kullanılacak çeşitli ilaçlar da sperm morfolojisinde iyileşme yapabilmektedir.

Morfoloji İlaçla Düzelir mi?

Sperm morfolojisi bazı ilaçlarla tedavi edilebilir. Ancak hangi hastalarda nasıl bir tedavi uygulanacağı ve hangi ilaçların başlanacağı üroloji uzmanı tarafından belirlenmelidir. Bazı hastalarda antioksidan ve vitamin desteği ile iyileşme elde etmek mümkündür.

Sperm Morfolojisi Ne Demek?

Sperm morfolojisi temelinde spermin şekli demektir. Spesifik olarak spermin baş kısmının şekli ve spermin büyüklüğü incelenir.

Sperm Morfolojisi Baba Olmaya Engel midir?

Sperm morfolojisinin bozuk olması kısırlığa ya da düşükle sonuçlanan hamileliklere yol açabilmektedir. Ancak tamamen engel değildir, kişiler tüp bebek gibi tedavi yöntemleriyle baba olabilmektedir. Tüp bebek işlemi sırasında şekilsel olarak da en sağlam yapıya sahip spermler döllenme için seçilmektedir.

Spermde Şekil Bozukluğu Tedavi Edilebilir mi?

Spermde şekil bozukluğu çeşitli yöntemler ile iyileştirilebilmektedir. Yaşam tarzında değişikliğe gitmek, sperm kalitesini artırmaya yönelik destekler kullanmak bu konuda yardımcı olabilir. Tedavi süreci hasta özelinde üroloji ya da androloji uzmanları tarafından belirlenir.

Spermde Şekil Bozukluğu Tedavisi Uzun Sürer mi?

Tüp bebek tedavisinde sperm şekil bozukluğunu iyileştirmeye yönelik uygulamalar bulunmaktadır. Bu uygulamalar en erken 3 – 6 ay içerisinde sonuç verir. Bu nedenle tedavi süreci sabır gerektiren bir süreçtir.

Sperm Morfoloji (Şekil Bozuklukları) Aşılama İçin Engel mi?

Sperm morfolojisi tek başına aşılama için engel teşkil etmez. Sperm morfoloji değeri düşük kişilerde uygulanan iyileştirme tedavilerinden sonra aşılama yapmak başarı şansını artırabilmektedir.

Bu nedenle sperm morfolojisi bozuk olan erkeklerin aşılama ya da tüp bebek tedavisi öncesinde bir üroloji ya da androloji uzmanı tarafından değerlendirilmesi uygun olacaktır.

Sperm Morfoloji (Şekil Bozuklukları) Tüp Bebek İçin Engel mi?

Sperm morfoloji tüp bebek için engel değildir. Birçok başka faktör de bulunmaktadır. Tedavinin başarısızlığında yaygın olarak düşük morfolojiye rastlanabilmektedir.

Ancak spermdeki şekil bozukluklarının tüp bebek tedavisi için tek başına engel olduğu söylenemez. Bununla birlikte tüp bebek tedavisi işlemi sırasında en sağlıklı ve morfolojik olarak en iyi olan spermler döllenme için seçilmektedir.

Sperm Morfoloji Bozukluğu Varikosel ile İlişkili mi?

Sperm morfoloji bozukluğunun altında yatan nedenlerden birisi varikoseldir. Hatta varikosel olan kişilerde sperm morfoloji bozukluğu oldukça yaygın görülür.

Testislerin içerisinde bulunduğu testis torbasındaki toplar damarlarda varisleşme ile karakterize varikosel tedavisinde seçilmiş hastalarda cerrahi ve akabinde gerçekleştirilen takviye kullanımı ile başarılı sonuçlar alınabilmektedir.

Çakşır Otu Sperm Morfolojisi Üzerine Etkili mi?

Çakşır otu ve diğer çeşitli bitkilerin sperm kalitesini artırdığına yönelik çeşitli söylentiler bulunmaktadır. Ancak bu yöntemlerin bilimsel herhangi bir dayanağı yoktur. Klinik veriler ile etkinliği mutlak kanıtlanmış bir tedavi yöntemi değildir.

Referanslar:

• Sperm morphology: Its relevance to compensable and uncompensable traits in semen. Saacke RG.Theriogenology. 2008 Aug;70(3):473-8. doi: 10.1016/j.theriogenology.2008.04.012.
• Sperm morphology assessment: historical review in relation to fertility. Ombelet W, Menkveld R, Kruger TF, Steeno O.Hum Reprod Update. 1995 Nov;1(6):543-57. doi: 10.1093/humupd/1.6.543.
• Accurate sperm morphology assessment predicts sperm function. Abu Hassan Abu D, Franken DR, Hoffman B, Henkel R.Andrologia. 2012 May;44 Suppl 1:571-7. doi: 10.1111/j.1439-0272.2011.01229.x.